Gözəgörünməz bir düşmənlə - koronavirusla mübarizənin indilik sonu görünmür. Hamıdan tələb olunansa evdə qalmaq, yoluxmamaq, yoluxdurmamaqdır.
İlk baxışdan sadə bir şeydir. Amma bütün gün pult əlində televizorun qabağında oturmaq, sosial medianı izləmək, mətbəxdə özünü oda-közə vurmaq, hər yanı təmizləmək, dezinfeksiya etmək, canlı ünsiyyət olmadan dörd divar arasında qalmaq... Adam havalana bilər. Elə psixoloqlar da bunu deyir...
Toplum Tv-yə danışan psixoloq Tariyel Faziloğlu məcburi izolasiyanın insanların bütün psixologiyasını alt üst edəcəyini düşünür.
"Nəinki depressiya bütün psixoloji pozuntular, əsasən də obsesiv kompulsiv pozutunlar, təşviş pozuntuları və psixozlar sürətli şəkildə artacaq. Stress faktoru o qədər güclü olacaq ki, əsəb sistemi psixoloji immunineti demək olar ki, minimuma endirəcək. Nəticə etibarilə insanların daxili aqressiyası üzə çıxacaq".
Stressin insan immunitetində önəmli dəyişikliklər edə biləcəyini söyləyən psixoloqun sözlərinə görə "ən ağırı isə onun insanın bütün immunitet sistemini məhv etməsidir, yəni immun sistemi aşağı düşəndə daxili xəstəliklər də oyanmağa başlayır və digər xəstəlikləri tutma şansı çoxalır”.
T. Faziloğlu bu vəziyyətə düşməmək üçün izolyasiya dönəmini maksimum planlı şəkildə keçirməyi məsləhət görür: "Hər gün işə gedirmiş eyni saatda oyanmalı, gündəlik fiziki idman etməli, vaxtında yemək yeyilməlidir. Yerdə qalan vaxtlarda yeni dil öyrənmək, kitab oxumaqla proqramlı şəkildə gündəlik planı doldurmaq olar. Adətən yemək vaxtlarında ailə üzvləri ilə bir araya gəlib, birgə vaxt keçirilməlidir. Amma qalan zamanlarda isə insan fərdi izolasiya olmalıdır ki, sosial ünsiyyət doyumluluğuna çatmasın. Evdə qalan insanlar bir-birləri ilə çox ünsiyyətdə olsalar, ünsiyyət doyumluluğuna çatacaqlar, bunun sonrası isə aqressiyaya çevriləcək. Bir-birlərindən bezməyə başlayacaqlar. Bu da ailə münaqişələrinin, ailə içi şiddətin artmasına gətirib çıxara bilər".
Psixoloq evdə oturmağa məcbur qalan insanların səbəbsiz stress yaşamasını və aqressivləşməsini insan beyninin bioloji proqramlaşdırması ilə əlaqələndirir: "İnsan beyninin belə bir funksionallığı var ki, gündəlik yaşadığınız həyata uyğun olaraq beyniniz bioloji proqramlaşdırma aparır. Yəni sizin gündəlik həyatınızın böyük hissəsi evdən kənarda keçirsə, beyin bütün proqramı evdən kənara planlayır. Evdə qalmağa məcbur olduğunuz zaman o programlaşdırma dəyişmir, onun dəyişməsi, adaptasiyası üçün minimum 45, maksimum 90 gün lazımdır. Ona görə insan evdə özünü izolyasiya etməyə başlayanda beynindəki program onu narahat etməyə, əsəb keçirtməyə başlayır, aqressivləşir".
Psixoloq evdə qalanların keçirdiyi stressin başqa bir səbəbinin isə sosial şəbəkələrdə, televiziyada, radioda daim koronavirusla bağlı negativ, qorxulu xəbərlər almağımızla əlaqələndirir. Bacarıb bu xəbərlərdən bir qədər uzaqlaşmaq lazımdır.
Əsli İsmayılzadə
Toplum TV Azərbaycanın müstəqil xəbər platformasıdır. Ölkədə və bölgədə baş verən hadisələri dəqiq və qərəzsiz şəkildə izləyicilərimizə çatdırırıq.
Toplum TV hər gün siyasət, iqtisadiyyat, sosial, kriminal, gender mövzularında reportajlar və xəbər proqramları, tolk-şou və müsahibələri diqqətinizə təqdim edir.
Ən doğru xəbərləri izləmək üçün Toplum TV-yə abunə olun.