Açıq mənbələrdən götürülüb
“Eyni qiymətə olan hətta ikinci əl xarici avtomobillər daha keyfiyyətli və daha az məsrəflidir, nəinki burada istehsal olunanlar”.
Son bir ildə yerli avtomobil istehsalının azalmasını “Toplum TV”-yə şərh edən iqtisadçı Rəşad Həsənov belə deyir.
Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, 2021-ci ilin yanvar-mart aylarında ölkədə 408 ədəd (ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 264 ədəd az) minik avtomobili istehsal olunub.
Azərbaycanda bilinən avtomobil markalırı bunlardır - “Khazar”, “AzSamand” və “Naz Lifan”.
“Azərmaş” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti və “İran Khodro” şirkətinin birgə yaratdığı “Khazar” Avtomobil Zavodu 2018-ci ilin yayından fəaliyyətdədir.
"Azsamand" zavodu 2010-cu ilin əvvəlindən avtomobil istehsalını dayandırıb. 2021-ci ildən etibarən zavodda "İran Hodro" şirkətinin buraxdığı "Soren" avtomobillərinin istehsalına başlanacaq (11.11.2020, APA).
2006-cı ildə Naxçıvanda qurulan “Naz Lifan” Avtomobil Zavodu isə 2017-ci ildən bəri fəaliyyət göstərmir.
Nəqliyyat məsələləri üzrə ekspert Ərşad Hüseynov qeyd edir ki, Azərbaycanda avtomobillər əsasən dövlət sifarişi ilə istehsal olunur: “Onlar da xidməti avtomobili kimi və ya əlilliyi olan şəxslərə vermək üçün sifariş edilir. Eyni zamanda, bəzi özəl lizinq şirkətləri də taksiçilik fəaliyyətində istifadə etmək üçün yerli avtomobil alırlar. Ötən illə müqayisədə istehsalın azalmasını isə sifarişin az olması ilə əlaqələndirmək olar”.
İqtisadçı Qadir İbrahimli də yerli avtomobillərə tələbatın az olduğunu vurğulayır: “Azərbaycan sakinləri onlardan az hallarda istifadə edirlər. İstehsal da tələbə uyğun olaraq həyata keçirilir. Bildiyim qədərilə Azərbaycan avtomobilləri xaricə ixrac olunmur, daxili istehlak isə zəifdir”.
Rəşad Həsənov isə son bir ildə istehsaldakı azalmanı pademiya və müharibə ilə əlaqələndirir: “İstehsalın həcminə ilk növbədə pandemiya mənfi təsir göstərib və bu, hələ də davam edir. Eyni zamanda, dövlət xərcləmələri istiqamətində hökumət daha konservativ yanaşma ortaya qoyub. Büdcə vəsaitləri işğaldan azad olunan ərazilərə yönləndirildiyi üçün dövlət müəssisələri yeni avtomobillərin alınmasına vəsait ayıra bilmir. Yerli avtomobillərin əsas alıcısı isə dövlət müəssisələri idi, indi bu bazarda tələb kifayət qədər aşağı düşüb”.
Ekspertin fikrincə, azalmanın digər səbəbi də məhsulların keyfiyyəti ilə bağlıdır: “Yerli avtomobillər bazarda özünü doğrulda bilmir. Çünki eyni qiymətə olan ikinci əl xarici avtomobillər daha keyfiyyətli və daha az məsrəflidir, nəinki burada istehsal olunanlar”.
Bəs maşın bazarında durum necədir?
Marketoloq Elnur Azadovun qənaətincə, 2018-ci ildən “Azərmaş” ASC və “İran Khodro” şirkətinin birgə istehsal etdikləri “Khazar” avtomobilinin keyfiyyəti barədə danışmaq tezdir: “Dünya praktikasında belədir ki, yeni avtomobilin keyfiyyəti öncə rəsmi distribütor xidmət mərkəzlərinə müraciətlərin sayına əsasən təhlil edilir, buna uyğun olaraq istehsalçı tərəfindən buraxılan nöqsanlar aradan qaldırılır. Həmin nöqsanlar faiz nisbəti ilə ölçülür, bəzən hətta ciddi nöqsanlara görə istehsal dayanır, satılmış avtomobillər geri qaytarılır. İkinci dəyərləndirmə, adətən, çoxillik maşınlara aiddir, ekspertlər və sorğular nəticəsində müəyyənləşdirilir. Yəni təmir üçün rəsmi distribütor xidmət mərkəzlərindən kənar yerlərə müraciətlər, avtomobil sahiblərinin təcrübəsi, eyni zamanda, qəza hallarından irəli gələn hallar əsasında qiymətləndirmələr aparılır”.
Mütəxəssis məhsulun qiymətinin əsas şərt olmadığını bildirir: “Azərbaycanda 15 ilə yaxın yerli istehsal təcrübəsi var. “Khazar” beynəlxalq avtomobil sərgilərində iştirak edib, qiyməti və digər özəllikləri də cəlbedicidir, ancaq burada ciddi marketinq işləri tələb olunur. Özü bahalı olmasa da, ehtiyat hissələri uzunömürlü deyil və bəzi xarici avtomobil brendləri ilə rəqabət apara bilmir”.
E.Azadov da istehsalın həcminə pandemiyanın təsir etdiyini düşünür.
Avtomobil həvəskarı Rufulla Şükürlü isə bildirir ki, sözügedən avtomobili alacaq büdcəyə sahib şəxslər keyfiyyətinə görə bu markaya üstünlük vermirlər: “Digər səbəb isə ”Khazar” markalı avtomobilin müasir standartlara cavab verməməsidir. Bu avtomobilləri əsasən, müəyyən qurumlar sifariş edir. Məsələn, taksi şirkətləri ya lizinq yolu ilə, ya da bir dəfəyə 20-30 ədəd yerli avtomobil alırlar. Taksi sürücülərindən aldığımız geridönüşlər isə əsasən avtomobilin keyfiyyətinin aşağı olması ilə əlaqədar olub. Yəni hələ ki, razı qalan qarşımıza çıxmayıb. Ümumiyyətlə bu avtomobillər 2020-2021-ci il istehsalı olmasına baxmayaraq rahatlıq baxımından da müasir standartlara cavab vermir”.
Toplum TV Azərbaycanın müstəqil xəbər platformasıdır. Ölkədə və bölgədə baş verən hadisələri dəqiq və qərəzsiz şəkildə izləyicilərimizə çatdırırıq.
Toplum TV hər gün siyasət, iqtisadiyyat, sosial, kriminal, gender mövzularında reportajlar və xəbər proqramları, tolk-şou və müsahibələri diqqətinizə təqdim edir.
Ən doğru xəbərləri izləmək üçün Toplum TV-yə abunə olun.
Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCztIohlYx63yMJzcRTF18IA
WebSite: https://toplum.tv
Facebook: https://www.facebook.com/toplumtv
İnstagram: https://www.instagram.com/toplumtv/
Telegram: https://t.me/Tvtoplum
Şikayətlərinizi Whatsapp-da Qaynar Xəttimizə göndərin: +99450 247 55 06
Rəsmi səhifə
Rəsmi səhifə
Makron Avropadakı müttəfiqləri qorxaq olmamağa çağırıb
Neft gəlirləri ədalətli bölünürmü? - SORĞU
İranla münasibətlər bərpa olunur, azərbaycanlı diplomatlar qayıdacaq
"Arxa cəbhədə olmuşuq deyə veteranlıq vermirlər"
Azad edilmiş ərazilərdə evlərini özləri inşa etmək istəyənlərin müraciətlərinə baxıla bilər