Aprelin 20-də prezident İlham Əliyev Azərbaycan Televiziyasına müsahibəsində strateji tərəfdaşlıq məsələsindən danışarkən Moskvadan “İsgəndər-M” raketi ilə bağlı suala konkret cavab ala bilmədiyini bildirib, münasibətlərin səmimi olmamasına eyham vurub.

“Rusiya sülhməramlı qüvvələri Azərbaycanın razılığı ilə bizim torpağımıza - Qarabağa, Xankəndiyə və ətraf yerlərə gətiriliblər. Biz hesab edirdik ki, bu yeni əməkdaşlıq formatı əlaqələrimizi möhkəmləndirəcək. Əslində, möhkəmləndirməlidir. Ancaq “İsgəndər-M” raketlərinin Şuşa şəhərində tapılması və bu məsələ ilə bağlı bu günə qədər bizə tam cavabın verilməməsi, əlbəttə ki, Azərbaycan xalqında və Azərbaycan rəhbərliyində haqlı olaraq təəssüf və təəccüb hissi oyadır. Biz ümid edirik ki, bu məsələyə aydınlıq gətiriləcək. Strateji tərəfdaşlar arasında münasibətlər səmimi olmalıdır”.

Müsahibə zamanı prezident Rusiya mətbuatında silah qaçaqmalçılığı ilə bağlı səsləndirilən ittihamlara münasibət bildirib: “Guya ki, Azərbaycan Türkiyə ilə birlikdə bu “İsgəndər-M” raketlərinin qalıqlarını Suriyadan gətiribdir və Şuşaya qoyubdur. Bu bizə qarşı açıq ittihamdır. Bizi nədə ittiham edirlər, saxtakarlıqda? Bir adam deyə bilər ki, Azərbaycan nə vaxtsa saxtakarlıq edib?”

İ.Əliyevin dedikləri “Pərdə arxasında nələr baş verir? Rusiya ilə Azərbaycan arasında hansı proses gedir” suallarını doğurur.

“Bu “təəssüf məsələsi” deyil, daha çox siyasi alverdir”

“Turan” İnformasiya Agentliyinin redaktoru, siyasi şərhçi Şahin Hacıyev belə fikirləşir.

Sülhməramlıların Azərbaycana razılaşma əsasında gəldiyini söyləyən Ş.Hacıyev əlavə edir ki, hazırda hakimiyyət nədənsə narazıdır, mövcud vəziyyət onu qane etmir.

“Bütün şərtlər ilk gündən məlum idi: sülhməramlılar gəlməzdən qabaq onların mandatı haqqında sənəd hazırlansa da, təsdiqini tapmadı. Ona görə ki, orada sülhməramlıların vəziyyəti, səlahiyyətləri göstərilirdi. Əgər bu sənəd təsdiq edilsəydi, gələcəkdə söz demək imkanları məhdudlaşmış olacaqdı. Bu baş tutmadığından İlham Əliyev də vəziyyətdən istifadə edir. Bu ritorika həm də onu göstərir ki, Azərbaycan bölgədə atılacaq addımların qarşısını almağa çalışır”.

“Hazırda danışıqlar mərhələsidir”

Münasibətlərin gərgin görünməsinə baxmayaraq Ş.Hacıyev indiki məqamda konfliktin alovlanmasını gözləmir.

“Belə bir misal söyləyim: ermənilər əvvəlcə muxtariyyətdən söz açırdı, indisə Qarabağın statusu ilə razılaşırlar. Bakı da bu üsuldan istifadə edir”. 

O ki qaldı müharibə vaxtı Rusiyadan Ermənistana silah daşınmasına, siyasi şərhçi hesab edir ki, bu, Rusiyadaxili problemdir:
“Hansı səviyyədə baş verib, kimlər iştirak edib? Əslində, bu, rus hərbçilərinin əməlidir, yəni onlar raketləri qeyri-qanuni yolla kiməsə satıblar. Rusiya bu ittihamları heç vaxt boynuna götürməz. Çalışacaq ki, ən yumşaq şəkildə öz mövqeyini ifadə etsin. İlham Əliyev də yaranmış imkandan ən yaxşı şəkildə yararlanmağa çalışır”.

“Rusiya-Azərbaycan münasibətləri gərgin mərhələyə qədəm qoyub”

Ümid Partiyasının sədri İqbal Ağazadə belə hesab edir.

“Gərginlik qarşılıqlı ismarıc şəklində davam edir. Rusiya bölgədəki missiyasından kənar addımlar atır. Azərbaycan tərəfi də müharibə dönəmində istifadə olunan silahlarla bağlı mesajlar verir. Bunun nə qədər davam edəcəyini, qarşılıqlı razılaşmanın mümkün olub-olmamasını demək çətindir”.

İ.Ağazadəyə görə, son zamanlar ABŞ və Qərbin təzyqiləri ilə üzləşən Rusiya Avrasiya İttifaqını möhkəmləndirməyə fokuslanıb və ittifaqa yeni üzvlər daxil etməyi planlaşdırır: “Fikrimcə, Belarus prezidentinin ölkəyə gəlişi həm də Azərbaycanı bu ittifaqa cəlb etmək məqsədi daşıyırdı”.

Partiya sədri hesab edir ki, bu, hələ başlanğıcdır, Azərbaycanın ittifaqa qoşulub-qoşulmayacağını öyrənənədək təzyiqlər davam edəcək.

“Artıq olan-olub: rus sülhməramlıları bölgədədir. Azərbaycan Rusiya ilə ittifaq qurmaq, mövqe tutmaq əvəzinə, Avropa Birliyi və Türkiyə ilə birgə çıxış etməlidir”.

Rəsmi Bakı Moskvadan üz döndərsə, bu, Azərbaycana nələrə başa gələcək?

Suala cavab olaraq İqbal Ağazadə deyir ki, Azərbaycan bölgədə tək deyil, Türkiyə artıq açıq mövqe nümayiş etdirir.

“Mən iddia etmirəm ki, dərhal müharibə başlayacaq və Azərbaycan hər şeyi həll edəcək. Ən azından ölkənin müqavimət göstərmək, hətta ona bədəl ödətmək istəyən tərəflərə qarşı çıxmaq imkanları var. Rəhbərlik yaxşı bilir ki, raket hardan, necə atılıb. Prezident Hərbi Qənimətlər Parkındakı çıxışında da bildirmişdi ki, hər şey aydındır, lakin biz cavab istəyirik... Hakimiyyət Rusiyayla münasibətdə həmişə çəkingən olub, bu baxımdan indi sərt mesaj yollamaq iqtidarında deyil. Demokratik, xalqa söykənən bir hakimiyyət olsaydı, bəlkə daha sərt, daha açıq mesaj vermək mümkün olardı”.

“Nəyi nə vaxt deməyi möhtərəm prezident daha yaxşı bilir”

Milli Məclisin deputatı, yazıçı Aqil Abbas münaqişənin yenidən alovlanmayacağını düşünür:
“Biz bütün dünyaya kim olduğumuzu sübut etmişik, vəssalam! İsgəndər raketi “Makarov” tapançası deyil ki, kimsə belinə taxıb rahat gəzdirə bilsin. Hər halda, raketi Ermənistana Rusiya verib”.